Spis treści
- 1. Człowiek mruga 10–20 razy na minutę, a więc aż 600–1200 razy na godzinę
- 2. Ok. 8% mężczyzn ma zaburzenia widzenia barw
- 3. Większość dzieci rodzi się z niebieskimi oczami, a kolor zmienia się z wiekiem
- 4. Gałka oczna waży ok. 7 g
- 5. Do 2050 roku nawet 50% wszystkich ludzi na świecie będzie mieć krótkowzroczność
Oczy to jedne z najbardziej skomplikowanych narządów w ludzkim ciele. Okazuje się, że złożonością swojej budowy ustępują tylko mózgowi. Co jednak o nich wiesz? Sprawdź ciekawe fakty o oczach, które na pewno Cię zaskoczą!
1. Człowiek mruga 10–20 razy na minutę, a więc aż 600–1200 razy na godzinę
Mruganie to naturalny proces, który najczęściej zachodzi nieświadomie. Celem jest przede wszystkim rozprowadzenie filmu łzowego na powierzchni gałki ocznej – by była odpowiednio nawilżona. To również naturalny sposób na pozbycie się z oka niechcianych drobinek kurzu oraz innych ciał obcych.
Fizjologicznie każdy człowiek mruga co ok. 3–6 sekund. Co wpływa na częstotliwość mrugania? Jest zależna m.in. od takich czynników jak:
- warunki pogodowe lub w pomieszczeniu – niska wilgotność i wysoka temperatura (np. z powodu ogrzewania w zimie) wiążą się z wysuszeniem oczu, a więc i częstszym mruganiem
- skupienie wzroku – gdy mocniej się skupiasz, np. na czytaniu czy korzystaniu z komputera, mrugasz rzadziej (co może powodować odczucie pieczenia czy piasku pod powiekami)
- poziom stresu, presja czasu – stresujące czynności sprzyjają mruganiu, a relaksując się, mrugasz rzadziej
- poziom zanieczyszczeń w powietrzu – narażenie na pył, kurz, piasek oraz inne drobinki może powodować konieczność częstszego naturalnego oczyszczania oczu
Nadmierne mruganie nierzadko też wiąże się z:
- niewyrównaną wadą wzroku – może powodować zwiększoną częstotliwość mrugania, która ustaje po dobraniu odpowiednich okularów
- chorobą oczu – takie schorzenia jak alergiczne zapalenie spojówek również mogą wywoływać problem nadmiernego mrugania
2. Ok. 8% mężczyzn ma zaburzenia widzenia barw
Problem z odróżnieniem różnych kolorów? To ślepota barw, która może być wrodzona. Szacuje się, że taka wada nawet 10–20 razy częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. To dlatego, że jest sprzężona z płcią (mutacja znajduje się na chromosomie X – w męskim genotypie jest taki tylko jeden). Zaburzenia widzenia barw można też nabyć, np. z powodu niektórych chorób czy stosowanych leków.
Innym ciekawym faktem o oczach jest nazwa tego zaburzenia. Chociaż powszechnie o wszystkich tego typu wadach mówi się daltonizm, daltonizm oznacza jedynie problem z rozpoznaniem zielonego albo myleniem tej barwy z czerwienią. Istnieją również inne zaburzenia tego rodzaju (inne rodzaje ślepoty barw), np. tritanopia (nierozpoznawanie niebieskiego lub mylenie tego koloru z czernią).
3. Większość dzieci rodzi się z niebieskimi oczami, a kolor zmienia się z wiekiem
Wśród ciekawostek o oczach nie może zabraknąć tej związanej z kolorem tęczówki. Niemal wszystkie dzieci przychodzą na świat z niebieskimi lub szarymi oczami, które zmieniają swój kolor dopiero po jakimś czasie. Dlaczego?
Kolor tęczówki w dużej mierze zależy od ilości barwnika (melaniny). Tymczasem komórki produkujące ten barwnik rozwijają się nawet do 3–4. roku życia. Ostateczny kolor oczu może więc ujawnić się dopiero w tym czasie – chociaż zwykle proces trwa kilka miesięcy. Istnieją również osoby, u których występuje inna barwa tęczówki w jednym oku niż w drugim – to zaburzenie rozwojowe nazywa się różnobarwnością tęczówki.
Pamiętaj jednak, że naturalnie kolor oczu może zmienić się tylko u maluchów. Jeśli do takiej zmiany dochodzi w późniejszym wieku (u starszych dzieci, nastolatków lub dorosłych), najlepiej porozmawiać z okulistą – żeby wykluczyć ewentualne podłoże chorobowe.
4. Gałka oczna waży ok. 7 g
Ok. 7 g, 23–24 mm długości osiowej, 6,5 cm3 – takie są wymiary gałki ocznej. Dodatkowo w większości składa się ona z wody. Ile to 7 g? To mniej więcej tyle, ile waży:
- standardowa łyżeczka soli
- opakowanie suchych drożdży
- mała truskawka
- pół rzodkiewki
- duża oliwka
- dwie wiśnie
- pół cukierka Michałka
5. Do 2050 roku nawet 50% wszystkich ludzi na świecie będzie mieć krótkowzroczność
Według badań IMI (International Myopia Institute – Międzynarodowy Instytut Miopii) w 2050 roku połowa światowej populacji będzie mieć krótkowzroczność. To wada refrakcji, która wiąże się z pogorszeniem wzroku przy patrzeniu w dal. Oprócz tego może objawiać się też m.in. mrużeniem oczu, częstym mruganiem, bólem głowy, światłowstrętem czy mroczkami przed oczami.
Skąd bierze się krótkowzroczność? Wśród przyczyn wymienia się połączenie czynników genetycznych, środowiskowych oraz etnicznych. Większe ryzyko występuje u osób, które długo skupiają wzrok do bliży np. na telefonie czy komputerze, a także rzadko uprawiają aktywność na świeżym powietrzu w warunkach naturalnego oświetlenia słonecznego.
Krótkowzroczność koryguje się odpowiednio dobranymi okularami. Wielu pacjentów może też skorzystać z laserowej korekcji wzroku lub wszczepienia soczewek fakijnych. Takie nowoczesne rozwiązania pozwalają uniknąć noszenia okularów i zwiększają wygodę na co dzień. Udowodniono też naukowo, że te zabiegi skutecznie poprawiają jakość życia.
Narząd wzroku jest tak rozbudowany i fascynujący, że ciekawostek o oczach można znaleźć znacznie więcej. Najważniejsze jednak, by dbać o swój wzrok i regularnie odwiedzać gabinet okulisty także profilaktycznie – nawet jeśli nie masz niepokojących objawów.
Zródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/83413,czestsze-mruganie-u-niemowlat
- http://diabfarmklin.umed.lodz.pl/data/accounts/735890cd-e5eb-4B87-A110-dedf65053e67/Choroby%20genetyczne%20zwi%C4%85zane%20z%20p%C5%82ci%C4%85.pdf
- https://www.if.pw.edu.pl/~krzys137/Optyka_widzenia/Wyklad%20B.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/zdroweoczy/68655,budowa-narzadu-wzroku
- https://myopiainstitute.org/imi-whitepaper/imi-impact-of-myopia/
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/102352,przyczyny-nadmiernego-mrugania
- https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/88750/2019110703249&BP_2_2019_13_15.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/321401,daltonizm-slepota-barw
- https://zpe.gov.pl/a/oko---narzad-wzroku/DJaCYwpna
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wywiady/288313,nasza-przyszlosc-krotkowzrocznosc
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/74638,krotkowzrocznosc
